Ik wil je met deze titel geen angst inboezemen, echt niet … Maar het moet me van het hart: we hebben met zijn allen een onzichtbare, gemeenschappelijke vijand, die ons dag na dag lastigvalt. Die oppermachtige tegenstrever is niemand minder dan de Curse of Knowledge of Vloek van Kennis. Wie of wat is deze vloek? En belangrijker: hoe kunnen we ons losmaken uit de greep van deze vloek?
Misverstanden en frustratie
Laat ons eerlijk zijn. Voor de meesten van ons is het een hele opgave om ons te verplaatsen in de anderen. We gaan ervan uit dat die ‘anderen’ dezelfde informatie lezen en dezelfde voorkennis hebben als wijzelf; dat zij zich bijvoorbeeld ook een perfect beeld kunnen vormen van wat wij en onze organisatie doen …
Deze cognitieve bias, of Vloek van Kennis, leidt maar al te vaak tot misverstanden en frustratie. En als de Vloek op het toneel verschijnt, is de kans groot dat die anderen, je toehoorders of lezers dus, afhaken omdat ze je niet begrijpen. Of erger nog, omdat zij het gevoel krijgen dom te zijn.
Waar komt de term vandaan?
De term Curse of Knowledge dook voor het eerst op in 1989 in een economische studie. De Vloek beperkt zich echter allerminst tot dat domein. Ook in het onderwijs, de politiek, de zorgsector, het bedrijfsleven, in allerlei kennisorganisaties – noem maar op – waart de Vloek rond en heeft hij maar al te vaak een nadelige invloed op de communicatie tussen mensen.
In 1990 illustreerde Elizabeth Newton, een doctoraatsstudent van Stanford University, dit fenomeen met een eenvoudig experiment. Ze verdeelde een aantal mensen in twee groepen: de zogenaamde ‘kloppers’ en ‘luisteraars’. De kloppers werd gevraagd om het ritme van een bekend liedje naar keuze op tafel te tikken. De luisteraars moesten aan de hand van het ritme raden om welk liedje het ging. Slechts 2,5 procent van de luisteraars kon raden welk lied getikt werd, terwijl de kloppers zelf vooraf voorspeld hadden dat dat zou lukken in maar liefst 50 procent van de gevallen!
Moraal van het verhaal?
Die tegenvallende resultaten hebben alles te maken met de Vloek van Kennis. De kloppers horen de melodie van het lied dat ze tikken in hun hoofd en beseffen niet meer hoe het is als je dit niet weet of hoort.
Als je iets weet, kun je je met andere woorden niet meer voorstellen hoe het was toen je het niet wist. Je kennis zit je in de weg: of je nu een leidinggevende bent die communiceert met zijn of haar medewerkers, of een marketeer die een potentiële klant wil overtuigen van de kwaliteiten van producten of diensten; een wetenschapper die iets wil duidelijk maken aan een breder publiek of gewoon een ouder die een opstandige puberdochter iets aan het verstand wil brengen.
Hoe bevrijd je je uit de greep van de Vloek?
1. Tracht je een zo goed mogelijk beeld te vormen van de personen met wie je communiceert en probeer te ‘vergeten’ wat je zelf weet. Klinkt logisch, maar is gemakkelijker gezegd dan gedaan.
2. Pas op je ideeën en teksten de zes principes van het SUCCESS-model toe dat de gebroeders Dan en Chip Heath in hun boek ‘de Plakfactor’ hebben uitgedokterd:
S> Simple:
Houd het eenvoudig. Maak je boodschap direct duidelijk, scheid hoofd- van bijzaken en beperk je tot de essentie. In de meeste gevallen is het echt niet nodig om alle details op te sommen.
U> Unexpected:
Verras je lezers of toehoorders. Maak ze nieuwsgierig. Zo blijven ze bij de les.
C> Concrete:
Schets een duidelijk beeld van wat je wil overbrengen en ondersteun dit ook visueel. We onthouden nu eenmaal makkelijker concrete concepten dan abstracte.
C> Credible
Geloofwaardigheid blijft essentieel, ook in tijden van fake nieuws. Reik je lezers of toehoorders bewijsmateriaal aan: cijfers, bronnen met autoriteit …
E> Emotional
Bewijzen zijn belangrijk, maar we weten ook dat heel wat van onze beslissingen gestuurd worden door emoties. Tracht daarom ook in te spelen op iets waar je publiek echt om geeft en associeer dat met jouw boodschap.
S> Story
Vertel een inspirerend verhaal. Zo zullen je lezers of toehoorders sneller tot actie overgaan.
3. Vermijd het overbodig en overmatig gebruik van jargon of vaktermen, en afkortingen. Als je toch een technische term hanteert, leg die dan uit.
4. Lees je (geschreven) tekst eens hardop, als het even kan met iemand erbij. Zo kan je rechtstreeks van je toehoorder vernemen of je tekst begrijpelijk is.
5. Neem voor dit alles uitgebreid je tijd! Als je bovenstaande principes zo goed mogelijk toepast, zorg je ervoor dat je boodschap blijft hangen en dat je scoort bij je publiek. En is dat niet wat we tenslotte allemaal willen?
Slibt je agenda dicht of loopt het niet zoals je wilt? Dan helpen we je graag om de Vloek uit je content te verdrijven.
